FOTOGRAFEREN MET LANGE SLUITERTIJD – JOEY HOHAGE
Al sinds ik begon met fotograferen is het fotograferen met lange sluitertijden iets wat ik bijzonder interessant heb gevonden.
Lange sluitertijd fotografie stelt ons namelijk op een creatieve manier in staat om een de werkelijkheid net even anders vast te leggen dan wij met het blote oog waarnemen en we gewend zijn vast te leggen bij traditionele fotografie.
Een veel voorkomend onderwerp voor dit soort fotografie is bijvoorbeeld waterlandschappen, waarbij het water een zijdezacht en surrealistisch uiterlijk krijgt. We zien dit soort fotografie daardoor ook wat vaker terug in een de “fine art” sfeer.
Toen Panasonic zo aardig was om mij de nieuwe 8-18mm f2.8-f4 voor het MFT-systeem toe te zenden om deze te testen, dacht ik; dit is een mooi moment om een korte handleiding te schrijven met tips en trucs voor de het maken van een lange sluitertijd foto. Want zo’n mooie groothoeklens is bijzonder geschikt voor het maken van dit soort foto’s.
JOEY HOHAGE
Om te beginnen is het wellicht handig om de volgende vraag te stellen: wat is lange sluitertijd fotografie eigenlijk
De vraagstelling geeft in deze eigenlijk het antwoord al. Het principe van de lange sluitertijd foto grafie is de sluiter van uw camera lang(er) open te houden (dan dat je wellicht bij een normale belicht nodig zou achten). De lange sluitertijd foto is dus per definitie een foto genomen met een lange belichtingstijd, dit kan variëren van ca. een seconde tot wel enkele minuten (in de praktijk).
Het doel is bij het maken van de foto echter niet om een lange sluitertijd te gebruiken, maar om bij het gebruiken van die lange sluitertijd een bepaald effect te creëren, zoals bijvoorbeeld het zijdezacht maken van het wateroppervlakte.
Maar hoe houden we de sluiter van de camera lang open?
Eigenlijk kan je stellen dat hoe donkerder het is, hoe langer de camera aan belichtingstijd nodig heeft om tot een juiste belichting van het onderwerp te komen (ISO waardes bij de versimpeling buiten beschouwing gelaten).
Wellicht ken je dit fenomeen ook wanneer je een foto wil maken (zonder flitser) in een slecht belichte ruimte, of in de avond. De camera doet er dan langer over om een foto te maken, vaak met grote frustratie bij de foto nemer, want die krijgt een onscherpe foto.
Nu kunnen we die (in dit geval) ongewenste effect ook juist gebruiken om er creatieve effecten mee te bereiken.
Om een zo lang mogelijke belichting te laten maken, moeten we dus zorgen dat er zo min mogelijk licht binnen valt. We kunnen dit op een aantal manieren bereiken.
Tips
Om een zo lang mogelijke belichting te laten maken, moeten we dus zorgen dat er zo min mogelijk licht binnen valt. We kunnen dit op een aantal manieren bereiken, welke ik hieronder zal beschrijven:
1. ISO
Zorg dat de ISO waarde (op zijn) laag(st) wordt ingesteld, sommige camera’s hebben een speciale lage ISO stand. Dit heeft als bijkomend voordeel dat de ruis (die de neiging heeft op te lopen naarmate de sluiter langer open blijft) tot een minimum te beperken. De ISO-waarde wordt dus ingesteld op 50, 100 of 200 (maar het advies is om dit zo laag mogelijk te houden).
Als we rekening houden met de belichtingsdriehoek ISO– diafragma – sluitertijd is de volgende stap:
2. Diafragma
De aanpassing van het diafragma is de volgende op de lijst, naarmate we diafragma dichter draaien (dus een groter F-getal) wordt de opening waardoor het licht valt steeds kleiner.
De sluiter zou nu langer open moeten blijven om tot juiste belichting te komen.
Echter: het dichtdraaien van het diafragma heeft wel een bijkomend effect; het beïnvloed namelijk de scherptediepte, hoe groter het F getal hoe meer er in de foto “scherp” wordt weergegeven. Dit hoeft niet altijd het gewenste resultaat te zijn, in de regel kunnen we echter stellen dat voornamelijk bij landschapsfotografie dit geen probleem is. Er zijn echter fotografen die stellen dat door het fenomeen “diffractie” een bijzonder hoog F getal zoals F20 – of F22 niet wenselijk is (dit zou dan namelijk juist tot onscherpte kunnen leiden).
Maar op een zonnige dag kan dan nog steeds het geval zijn dat de sluitertijd niet de gewenste lange duur heeft.
3. Accessoires
ND Filters
Door ND-filters (ook wel grijsfilters genoemd) te gebruiken. Kunnen we de licht-toevoer beperken. Zie het als een zonnebril voor de camera!
Deze filters zijn in diverse sterktes en kwaliteiten verkrijgbaar. Daarnaast zijn er ook verschillende ND-filter systemen, hier gaan we hier op dit moment niet verder op in.
Houd er wel rekening mee dat de sterke van de filter, bepaald hoeveel licht hij tegenhoud, dit kan verschillen van 1 stop (belichting) tot wel 10-stops aan belichting.
Let op! Bij het gebruiken van een (ultra) groothoeklens (zoals de 8-18mm) dat het te gebruiken filter niet voor vignettering zorgt. Vignettering is het afnemen van de helderheid in de hoeken van een afbeelding of foto. Om dit tegen te gaan zijn er ‘extra slim’ filters verkrijgbaar.
Een onmisbaar accessoire – Het statief
De echte MUST HAVE is het statief, zorg ervoor dat je een stevig statief tot je beschikking hebt. De camera zal namelijk enkele seconden onbewogen moeten kunnen staan, iedere beweging in de camera zal leiden tot een bewogen (en dus mislukte) foto.
Beweging van de camera proberen we dus (in de regel) uit te sluiten om het gewenste resultaat te bereiken.
Een paar korte tips ter voorkoming van beweging:
- Indrukken van de ontspanknop kan zorgen voor beweging in de camera, gebruik dus een afstandsbediening, of bijvoorbeeld de LUMIX app om te fotograferen.
- Verwijder je camerariem om zo invloed van de wind tot een minimum te beperken.
- Koop een goed statief, een te wiebelig (goedkoop) statief kan leiden tot frustraties en uiteindelijk tot grotere investeringen, door het aanschaffen van meerdere statieven.
- Camera’s en objectieven met ingebouwde stabiliteit/vibratie compensaties hebben de neiging te compenseren wanner er totaal geen beweging wordt gevoeld, haal de camera / de lens dus van “vibratie” -reductie af.
4. Scherpstellen
Doordat we de camera laten denken dat hij in een bijzonder donkere omgeving is, kan de camera soms last krijgen om te “focussen”, het advies is dan ook om van te voren je compositie te bepalen en handmatig scherp te stellen. Haal de camera dus van de “Af” stand af en zet deze op handmatige scherpstelling. Dit voorkomt dat de camera bij het maken van de volgende foto weer probeert scherp te stellen.
5. De maximale belichtingstijd
Wanneer we er voor hebben gezorgd dat de camera goed donker is, kan het zijn dat je een belichtingstijd krijgt van enkele minuten.
De Meeste camera’s zijn echter gemaximeerd op een sluitertijd van 1 minuut of soms zelfs 30 seconden.
Op het moment dat we een foto willen maken die langer belicht moet worden (of we langer belicht willen hebben) dan deze maximale sluitertijd, dan moeten we de camera op de B (BULB) stand zetten, door de sluiterknop ingedrukt te houden voor een bepaalde periode bepalen we de belichtingstijd. Ouderwets timen van de opname is in dat geval een must, om te weten hoe je belichting is en moet zijn. Er zijn diverse staartje en apps voor om de belichtingstijd te bereken.
Ik zelf moet toegeven dat ik vaker (vanuit een stukje luiheid en ervaring) gebruik maak van “trial and error”, of er met de belichtingsdriehoek voor zorg dat de maximale sluitertijd niet overschreden wordt (bij Lumix G-camera’s standaard gemaximeerd op 1 minuut).
GALERIJ
HANDIGE LINKS
Kies de perfecte lens
Welke lens past bij jouw fotografie stijl? Deze lens selector helpt je om de perfecte lens te vinden.
Zoek een LUMIX verkooppunt bij jou in de buurt
Heb jij vragen over de nieuwe LUMIX GH5 of over de 4K / 6K Photo functie? Onze verkooppunten helpen je graag verder.